Sữa giả gây nhiều bệnh cho trẻ em
Mới đây, các nhà chức trách Trung Quốc vừa bắt 6 đối tượng làm giả sữa công thức cho trẻ em thương hiệu “Similac” của hãng sữa Abbott của Mỹ tại 7 tỉnh thành ở Trung Quốc. 6 người bị bắt được cho đã làm và bán trên 17.000 hộp sữa giả. Đây là vụ việc mới nhất liên quan đến an toàn thực phẩm ở Trung Quốc. Hồi năm 2008, một số trẻ sơ sinh ở Trung Quốc đã tử vong và hàng nghìn trẻ phát bệnh do uống sữa công thức có thêm chất hóa học để tăng hàm lượng protein khiến nhiều phụ huynh nước này phải tìm mua sữa của các hãng nước ngoài.
Thực tế, không chỉ ở Trung Quốc mà ngay tại nước ta, các cơ quan chức năng cũng đã từng bắt giữ những vụ làm giả sữa công thức. Điều này dẫn tới nguy cơ mua phải sữa công thức giả là điều khó tránh khỏi với các bố mẹ Việt.
Trước đó, Đội CSĐT tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ Công an quận 10 (TP Hồ Chí Minh) đã triệt phá một cơ sở sản xuất sữa giả nhái các nhãn hiệu nổi tiếng dành cho bà bầu và trẻ em, người già. Đối tượng làm sữa giả là Hồ Bảo Sơn (SN 1953, ở đường Nhật Tảo, phường 4, quận 10, TPHCM) từng phải vào tù vì làm giả các loại thực phẩm. Mới ra tù chưa được bao lâu, đối tượng này lại “ngựa quen đường cũ” làm sữa giả nhãn hiệu Ensure. Thủ đoạn của đối tượng sản xuất giả thường là mua sữa rẻ trôi nổi trên thị trường và thu gom lon sữa cũ rồi làm lại, bán cho đại lý. Sữa giả tại cơ sở này đều nhái nhãn hiệu nổi tiếng như Ensure Gold (dành cho người già), Glucerna (dành cho người bệnh tiểu đường), Ensure Grow Advance (dành cho trẻ em)...
Theo các cơ quan chức năng, phần lớn các loại sữa bột giả này thường được làm từ những thành phần gồm bột sữa, chất tạo béo, đường lạt, đường ngọt, hương liệu... có nguồn gốc không rõ ràng. Khi đưa ra tiêu thụ trên thị trường thì bán cho các đại lý, cửa hàng với giá rẻ để nhanh chóng kiếm lời.
TS.BS Bùi Thị Nhung – Trưởng khoa Dinh dưỡng Học đường và Ngành nghề, Viện Dinh dưỡng Quốc gia cho hay, khi sử dụng các loại sữa bột giả, kém chất lượng có thể làm nguy hại đến sức khỏe của người dùng, nhất là trẻ em. Tùy vào các thành phần giả làm nên sữa giả sẽ gây mức độ nguy hại khác nhau. Chẳng hạn, sữa có melamine khi trẻ uống gây nên bệnh sỏi, sạn thận, suy dinh dưỡng… Ngoài ra, sữa bột giả với nguyên liệu không đúng với tỷ lệ, trẻ uống sẽ không đảm bảo được yếu tố dinh dưỡng. Quy trình sản xuất không đảm bảo sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm mốc xâm nhập, khi sử dụng có thể gây tiêu chảy, ngộ độc, ảnh hưởng hệ hô hấp.
Làm thế nào để phân biệt sữa bột thật - giả?
Khi mua sữa, người Việt vẫn ít có thói quen đọc nhãn mác mà hay mua theo mách bảo. Thói quen đọc hiểu nhãn bao bì là một giải pháp đơn giản và hiệu quả không chỉ giúp bạn hạn chế việc mua nhầm hàng giả mà còn giúp bạn chọn đúng sản phẩm mình cần. Khi thấy trẻ có dấu hiệu tiêu chảy, nôn trớ, cân nặng giảm hoặc không lên cân, có vấn đề về đường hô hấp... cha mẹ cần lưu tâm dừng sữa hoặc cho trẻ đi kiểm tra sức khỏe. Với những trường hợp có bệnh lý chuyên biệt, cha mẹ cần nhờ các bác sĩ dinh dưỡng tư vấn để chọn được đúng loại sản phẩm.
TS.BS Bùi Thị Nhung cho biết, với quan sát bằng mắt thường, việc phân biệt được sữa thật hay giả không dễ, nhất là với những loại sữa giả “ruột”. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể nhận diện được thông qua một số gợi ý sau:
* Nhận diện từ bên ngoài
- Xem mã vạch sản phẩm: Khi mua sữa bột, bạn cần quan sát trên hộp giấy hoặc hộp thiếc phải có mã vạch, kiểm tra kĩ mã vạch sản phẩm. Sản phẩm nhập khẩu từ nước ngoài cần kiểm tra thêm tem phụ và hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Việt từ nhà phân phối. Ví dụ sản xuất tại Mỹ có đầu số dài nhất (000-039), Nhật có 2 đầu số (450-459 và 490-499), Trung Quốc có một đầu số (690-695)…
- Hạn sử dụng: Sữa thật có hạn sử dụng được dập nổi, còn sữa giả có dấu hiệu bị tẩy xóa, in chồng lên nhau.
- Bao bì: Sữa bột chính hãng bao bì còn nguyên vẹn, chữ in trên bao bì sắc nét, nổi bật, hộp không bị biến dạng, méo mó và có tem nhãn đảm bảo. Những loại sữa bột giả, hàng nhái trên bao bì hình ảnh mờ nhạt, không rõ nét, hộp có dấu hiệu bị biến dạng.
* Nhận biết sữa bột giả ở bên trong
- Sữa bột đảm bảo chất lượng khi mở nắp ra sẽ tỏa mùi thơm mát dễ chịu, bột sữa mềm mịn và có màu vàng nhạt. Sữa bột giả thường không có mùi hương dễ chịu, bột bị vón cục và có màu lạ.
- Mọi người có thể dùng cách cho một thìa sữa bột ra cốc và đổ nước nguội vào để kiểm tra kỹ hơn. Sữa bột kém chất lượng hoặc giả sẽ lắng ngay xuống đáy và tan nhanh dù chưa hề khuấy, còn sữa bột tốt sẽ nổi lơ lửng, không tan nếu chưa khuấy lên. Tương tự, khi đổ nước sôi vào cốc có sữa bột, sữa bột giả hoặc kém chất lượng sẽ tan ngay và không còn màu sắc tự nhiên của sữa. Sữa bột tốt sẽ nổi lơ lửng và vón lại nếu chưa khuấy lên.
Khi nếm thử, nếu là sữa thật bạn sẽ cảm thấy mịn, hơi dinh dính nơi đầu lưỡi và vòm ngạc, tan chậm. Nếu hạt to, thô, vị chua, chóng tan, không có mùi đặc trưng thì là sữa giả.
Nguyên tắc chung lựa chọn sữa và chế phẩm sữa
- Khi lựa chọn sữa và các chế phẩm sữa nên xem xét kỹ nhãn mác về hạn sử dụng, thành phần dinh dưỡng, đặc biệt là hàm lượng chất đạm, canxi và chất béo, lượng đường bổ sung… để lựa chọn được sản phẩm phù hợp.
- Lựa chọn sữa phù hợp với lứa tuổi, tình trạng dinh dưỡng và sức khỏe.
- Nên chọn sữa và sữa chua ít đường hoặc không đường.
- Nên chọn các sản phẩm đã được cấp phép của các cơ quan có thẩm quyền.
TS. BS Bùi Thị Nhung
