Cách làm sạch môi trường nước lụt

Cách làm sạch môi trường nước lụt
TP - Trong khi ngành y tế tổ chức phân phát Chloramine-B để các địa phương chủ động tẩy trùng nước sinh hoạt và làm vệ sinh các vùng úng ngập, chuyên gia hóa học khuyến cáo phải hết sức thận trọng và không nên lạm dụng hóa chất này.
Cách làm sạch môi trường nước lụt ảnh 1
Ảnh: Hữu Minh - Hải Hà.

PGS.TS Lê Văn Cát, chuyên gia về kỹ thuật làm sạch nước và vệ sinh môi trường bằng các biện pháp hóa học, Viện Hóa học (Viện Khoa học&Công nghệ Việt Nam) trao đổi với Tiền phong  xung quanh vấn đề này.

Thưa ông, không ít nơi lúng túng trong việc sử dụng hóa chất tẩy trùng mà cụ thể là Chloramine-B như khi nào thì dùng, dùng ra sao, có cần lưu ý gì khi dùng không?

Việc đầu tiên là không nên dùng bất cứ biện pháp hóa học nào khi nước lụt chưa rút hết. Khi nước còn ngập mênh mông ở nhiều nơi, chỉ riêng nội thành Hà Nội thôi, nếu dùng Chloramine-B, có đến hàng tấn cũng vô tác dụng.

Khi nước rút, cần khẩn trương làm khô bề mặt sàn và tường. Bề mặt càng khô nhanh bao nhiêu, vi trùng gây bệnh càng chóng chết bấy nhiêu. Thông thường, nền và tường chậm khô chủ yếu do bùn. Bởi vậy, cần hót bùn và dùng nước sạch dội bùn đi càng sớm càng tốt, nhất là khu vực trong nhà, gần nơi sinh hoạt của nhiều người.

Việc này càng cần được thực hiện khẩn trương tại các khu dân cư ngập lụt gần bệnh viện như khu tập thể Kim Liên (Hà Nội) ngay sát quần thể các bệnh viện Bạch Mai, Tim Mạch, Da Liễu, Lão Khoa, Việt-Pháp, chẳng hạn.

Đối với Chloramine-B, cần cân nhắc cả về phương diện giá thành lẫn an toàn. Về giá thành, Chloramine-B có giá khoảng 65.000 đồng/kg. Trong khi đó, một hóa chất tẩy trùng khác, Calcium Hypochlorite (dân gian thường gọi là bột clo hay clorua vôi), có giá rẻ gấp ba, chỉ 20.000 đồng/kg.

Về khía cạnh sức khỏe, Bộ Y tế khuyến cáo dùng Chloramine-B là an toàn, thậm chí có thể dùng để tẩy trùng cho nước uống. Tuy nhiên, theo tôi, vẫn nên lưu ý mặt trái của nó, nhất là khi dùng để làm sạch nước sinh hoạt cho vùng lũ lụt.

Nếu chỉ để làm vệ sinh môi trường, theo ông, có loại chóa chất nào rẻ và an toàn hơn Chloramine-B không?

Như tôi vừa nói ở trên, bột clo mà công thức hóa học của nó là Ca (OCl)2 vừa rẻ hơn và vừa an toàn hơn nhiều so với Chloramine-B. Một kg Chloramine-B chỉ có 360 gram chloride hoạt động, tức là thành phần có tác dụng tẩy trùng.

Một số địa chỉ bán hóa chất làm sạch nước sinh hoạt ở Hà Nội:

18 Hoàng Quốc Việt (ĐT: 04-37.563.488); 18A Lê Thánh Tông

Trong khi đó, một kg bột clo có tới 65 gram chloride hoạt động. Quan trọng hơn, chloride hoạt động trong sản phẩm thứ hai ở dạng vô cơ nên không nguy hiểm cho sức khỏe;

Nhưng ở sản phẩm Chloramine-B, nó lại ở dạng hữu cơ và tiềm ẩn rủi ro khôn lường nếu không biết dùng đúng cách. Một ưu thế nữa của sản phẩm thứ hai (bột clo) là - với cấu trúc dạng rắn và màu sắc đặc trưng – người sử dụng vừa dễ vận chuyển vừa ít sợ bị làm giả.

Để khử trùng nước ăn bằng Chloramine-B, hàm lượng chloride cho vào phải vừa đủ mới có tác dụng diệt khuẩn. Sau khi diệt khuẩn khoảng nửa tiếng, lượng chloride dư còn lại chừng 1-2 g/m3 nước là đạt yêu cầu. Nếu lượng đó ít hơn hoặc nhiều hơn giới hạn trên, hoặc sẽ không có tác dụng diệt khuẩn hoặc gây nguy hiểm cho người dùng.

Tại sao phải kiểm tra ngặt nghèo như thế, thưa ông?

Qua thực tế địa phương, tôi thấy hầu như không ai biết cách thực hiện các thao tác đúng kỹ thuật đối với Cloramin B. Ngay cả nhân viên y tế, tôi cũng tin  không dưới một nửa trong số họ không biết cách kiểm tra hàm lượng chloride dương dư và hầu như không mấy ai trong số họ hướng dẫn bà con quy trình kiểm tra vốn không dễ dàng gì

Do thuộc nhóm hữu cơ, chloride trong Cloramin-B rất dễ phản ứng với hợp chất hữu cơ để gây ra các hợp chất mới, trong đó có khả năng có chất độc hại.

Cloramin B có ưu thế nhất định. Chẳng hạn, nếu dùng bột clo, nước được khử trùng sẽ trở nên cứng hơn do bị bổ sung calcium. Hoặc, nếu dùng nước javen, nước trở nên kiềm hơn.

Tuy nhiên, ưu thế của Chloramine-B không thể bù đắp cho nhược điểm gây hại đến sức khỏe.  Hầu hết nhà máy nước ở các đô thị, cơ sở chế biến thủy hải sản ở nước ta đều dùng khí clorine hoặc nước javen để tẩy trùng chứ không dùng Cloramin-B như khuyến cáo của Bộ Y tế.

Cám ơn ông.

Quốc Dũng
Thực hiện

MỚI - NÓNG
Kiểm toán Nhà nước cảnh báo dấu hiệu mất an toàn tài chính tại một số doanh nghiệp
Kiểm toán Nhà nước cảnh báo dấu hiệu mất an toàn tài chính tại một số doanh nghiệp
TPO - Kiểm toán Nhà nước (KTNN) chỉ ra những thiếu sót, bất cập, đồng thời đưa ra khuyến nghị giúp các tập đoàn, tổng công ty nhà nước hoàn thiện, nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công, tài sản công. Đáng chú ý, KTNN cũng cảnh báo một số doanh nghiệp có dấu hiệu mất an toàn về tài chính.
Năm học 2023-2024, Hà Nội được bổ sung 2.648 biên chế giáo dục.
Hà Nội thiếu hơn 16.000 biên chế giáo dục
TPO - Số biên chế sự nghiệp giáo dục của thành phố Hà Nội thiếu so với định mức do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định là 16.004 người. Năm học 2023- 2024, thành phố đề nghị được giao thêm 8.939 biên chế khối giáo dục nhưng chỉ được bổ sung 2.648 biên chế.