Bệnh thường gặp ở trẻ dưới 10 tuổi. Khi trẻ mắc bệnh, thường có các dấu hiệu đặc biệt sau:
Bệnh thường bắt đầu với các triệu chứng sốt, kém ăn, mệt mỏi và thường đau họng nhẹ. Đặc biệt, bệnh rất dễ nhầm lẫn với các bệnh khác như viêm da bóng nước do nhiễm khuẩn, bệnh do nhiễm virut hoặc bệnh thủy đậu.
Trong 1 - 2 ngày sẽ xuất hiện những nốt hồng ban đường kính vài mm nổi trên nền da bình thường, sau đó trở thành bóng nước. Ở miệng có dạng vết loét, có đường kính từ 4 - 8mm, thường ở phía trong miệng, ở trên lưỡi, tại vòm miệng hoặc ở lợi răng làm trẻ nuốt đau.
Tổn thương ở miệng ban đầu là những dát đỏ, sau đó thành những mụn nước 2 - 3mm trên nền dát đỏ. Tuy nhiên, hiếm khi thấy mụn nước vì chúng nhanh chóng bị loét. Có khoảng 5 - 10 vết loét. Mụn nước có ở quanh miệng, vòm miệng, niêm mạc họng, lợi và lưỡi. Lưỡi bị tổn thương 44% trường hợp; ngoài loét, lưỡi còn bị phù và đau.
Tổn thương này không gây khó chịu gì, mất đi trong 3 - 7 ngày và không để lại sẹo. Tay thường bị hơn chân. Mu bàn tay và mặt bên các ngón tay thường bị hơn là lòng bàn tay. Ngoài ra, ban có thể xuất hiện ở cánh tay, cùi chỏ, mông và gối.
Với triệu chứng này, cha mẹ thường nhầm lẫn với bệnh viêm loét miệng thông thường. Những bóng nước ngoài da thường xuất hiện ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, cẳng chân hoặc ở cánh tay. Trẻ nhũ nhi có thể có ban dạng sẩn vùng mông hoặc nơi quấn tã lót.
Tổn thương da là đặc trưng và chiếm 75% trường hợp. Tổn thương da bắt đầu là một dát đỏ mà ở giữa là mụn nước hình bầu dục màu xám và trục dọc song song với lằn da.
Trong giai đoạn cấp, ngoài những dấu hiệu trên, đôi khi bệnh kèm theo triệu chứng như hạch ở cổ, hạch dưới hàm, ho, sổ mũi, tiêu chảy, buồn nôn và nôn. Trong giai đoạn diễn tiến, khi siêu vi gây bệnh xâm nhập hệ thần kinh trung ương sẽ xuất hiện triệu chứng rối loạn tri giác như lơ mơ, li bì, mê sảng hay co giật.
Cách chăm sóc trẻ bệnh tay-chân-miệng tại nhà
• Cho trẻ uống nhiều nước mát và ăn thức ăn dễ tiêu, không kiêng khem quá mức.
• Không làm trẻ đau họng thêm bằng cách dùng muỗng mềm cho ăn, không cho ngậm vú nhựa, không cho ăn uống đồ có vị chua hoặc có gia vị.
• Súc miệng bằng nước muối ấm (1/2 muỗng canh muối hòa trong 200ml nước ấm) nếu trẻ súc được.
• Chỉ dùng thuốc paracetamol để hạ sốt và giảm đau cùng các thuốc khác do bác sĩ kê.
• Tránh làm vỡ mụn nước.
• Rửa tay sau mỗi lần chăm trẻ trong vài tháng.
• Trẻ bệnh lây lan mạnh nhất trong tuần đầu nhưng virut có thể còn trong phân đến vài tháng sau.
• Rửa đồ chơi trẻ bệnh trước hết bằng xà phòng, sau đó tẩy bằng dung dịch CloraminB 2%.
Bệnh phần lớn tự khỏi trong 7-10 ngày.
