Lạm dụng máy móc, xét nghiệm, tăng chi phí khám chữa bệnh
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến thừa nhận, về quản lý nhà nước, hệ thống tổ chức bộ máy, hệ thống cung ứng dịch vụ y tế chưa đáp ứng được nhu cầu chăm sóc sức khỏe của người dân đang ngày càng cao. Thiếu các cơ sở chăm sóc sức khỏe người già, các bệnh không lây nhiễm, các cơ sở nghiên cứu y sinh học.…Cùng với đó, năm qua một số bệnh truyền nhiễm lưu hành như sốt xuất huyết, tay chân miệng gia tăng, các bệnh dịch có vắc-xin phòng bệnh vẫn có nguy cơ bùng phát trở lại như sởi, ho gà. Nguy cơ lây nhiễm HIV vẫn ở mức cao. Chưa thực hiện được việc theo dõi, quản lý sức khỏe theo từng người dân, tầm soát, phát hiện bệnh sớm. Tình hình ngộ độc thực phẩm còn diễn biến phức tạp, khó kiểm soát đối với các vụ ngộ độc thực phẩm tại bếp ăn trường học, ngộ độc thực phẩm ở đám cưới và đặc biệt là ngộ độc methanol trong rượu.
Theo Bộ trưởng Y tế, việc điều chỉnh giá dịch vụ y tế theo lộ trình còn chậm. Các chính sách khuyến khích, ưu đãi các cơ sở y tế tư nhân chưa đủ mạnh nên tỷ lệ giường bệnh tư trên 10.000 dân mới đạt 1,7 giường. Còn có tình trạng lạm dụng kỹ thuật, xét nghiệm, chiếu chụp làm tăng chi phí khám, chữa bệnh. Đối với lĩnh vực dược và thiết bị y tế, tỷ lệ thuốc, thiết bị y tế sản xuất trong nước còn thấp. Chưa khắc phục được tình trạng lạm dụng thuốc kháng sinh; tỷ lệ kháng kháng sinh cao. Về công tác bà mẹ và trẻ em, nhân lực và năng lực chuyên ngành sản phụ khoa và nhi khoa thiếu. Tử vong mẹ, tử vong trẻ em, suy dinh dưỡng thể thấp còi vẫn còn ở mức cao và giảm chậm. Suy dinh dưỡng thấp còi ở các tỉnh miền núi hầu hết đều ở mức cao trên 30%.
Trên cơ sở chỉ rõ những tồn tại, Bộ trưởng Bộ Y tế đã đề ra các nhóm giải pháp khắc phục hạn chế. Theo đó, năm 2018, toàn ngành vẫn xác định lấy sự hài lòng của người bệnh làm thước đo phấn đấu. Khi sự hài lòng của người bệnh tăng lên, đồng nghĩa với việc những tồn tại, thách thức của ngành đang vơi dần.
Điểm sáng được Bộ trưởng Tiến chia sẻ chính là lần đầu tiên việc lập hồ sơ sức khỏe cá nhân gắn với bảo hiểm y tế toàn dân và chăm sóc sức khỏe toàn dân được thực hiện. Với hơn 11.400 trạm y tế cấp xã, trong đó 78% số trạm có bác sĩ làm việc là điều rất thuận lợi cho việc triển khai việc quản lý hồ sơ sức khỏe cá nhân, trở thành một trong những bước thực hiện bao phủ toàn diện về chăm sóc sức khỏe cho nhân dân tại cơ sở.
Phải giảm giá thuốc
Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, năm 2017 “dù còn việc này, việc khác” nhưng ngành y tế đã nỗ lực hành động, làm tới cùng một số việc và đạt được kết quả toàn diện. Chất lượng khám chữa bệnh, thái độ phục vụ của cán bộ, y tế ở các bệnh viện, các tuyến nâng lên một bước rõ rệt. Trong nhận thức, hành động, ngành y tế đã làm nhiều việc để y tế dự phòng, y tế cơ sở tiến tới thực sự làm đúng vai trò, để y tế chuyên sâu và y tế dự phòng phát triển đều nhau. Hoạt động đấu thầu thuốc tập trung ở cấp quốc gia mới được hơn 10 loại hoạt chất nhưng đã giảm giá thuốc từ 17% đến trên 20%. Phó Thủ tướng cho rằng phải mở rộng phạm vi đấu thầu, hình thành cơ chế để áp dụng với các biệt dược đã hết thời hạn bảo hộ, vật tư y tế.
Trong xây dựng mô hình y tế cơ sở, Phó Thủ tướng khuyến cáo: “Không phải tới đây các trạm y tế xã, phường làm chung một mẫu giống nhau mà tùy điều kiện, khả năng của từng nơi. Bộ chỉ hướng dẫn về chức năng, những yêu cầu đặt ra, nếu không sẽ dẫn tới lãng phí, chưa kể nảy sinh tâm lý chờ đợi một đợt trang bị mới. Nhiều trạm y tế cơ sở rất khang trang, sạch sẽ nhưng cả tuần chỉ có 1-2 bệnh nhân đến là không hiệu quả”.
Về công tác tự chủ bệnh viện, ông Đam phân tích: “Thực tế cho thấy nhiều trạm y tế có thể hoàn toàn tự chủ được. Khi tự chủ, tính giá dịch vụ y tế, chất lượng lên, bệnh nhân đến nhiều, thì không chỉ có thu nhập mà quan trọng tay nghề, chuyên môn nâng lên. Thậm chí có những trạm y tế mời được những bác sĩ tư nhân cùng hợp tác, khám chữa bệnh trong trạm. Tinh thần là sử dụng toàn bộ nguồn lực về cơ sở vật chất, thiết bị, nhân lực trên địa bàn để chăm sóc sức khoẻ cho người dân, không phân biệt công hay tư”.
Phó Thủ tướng cũng đánh giá cao những nỗ lực của ngành y tế vượt qua rất nhiều cản trở để thực hiện đấu thầu thuốc tập trung ở cấp tỉnh, qua mấy năm đã tiết kiệm được 30%.
“Chúng ta phải kiên trì thực hiện, vướng đâu báo cáo lên Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, đừng câu nệ mọi việc. Mục đích cuối cùng là giảm giá thuốc. Thị trường thuốc Việt Nam hiện trên 4 tỷ USD/năm, ví dụ giảm được 10% thì tiết kiệm được biết bao nhiêu tiền của người nghèo. Khi chữa bệnh không ai đi mặc cả thuốc cả. Nhất định phải giảm xuống”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Theo Bộ trưởng Y tế, việc điều chỉnh giá dịch vụ y tế theo lộ trình còn chậm. Các chính sách khuyến khích, ưu đãi các cơ sở y tế tư nhân chưa đủ mạnh nên tỷ lệ giường bệnh tư trên 10.000 dân mới đạt 1,7 giường. Còn có tình trạng lạm dụng kỹ thuật, xét nghiệm, chiếu chụp làm tăng chi phí khám, chữa bệnh.
