Trước thông tin việc Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (FHS) lấn gần 300 ha biển để chôn hàng chục triệu mét khối (m3) xỉ, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, theo nội dung báo cáo ĐTM được Bộ phê duyệt năm 2008 và quy hoạch sử dụng đất lấn biển đã được tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt, Dự án của FHS được quy hoạch bãi xỉ lấn biển có diện tích là 281,6 ha .
Các nhà máy sản xuất thép liên hợp trên thế giới đều có bãi chứa xỉ lấn biển như Nhà máy thép liên hợp Gwangyang, Nhà máy thép liên hợp Pohang tại Hàn Quốc.
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai Dự án, FHS đã nghiên cứu và đề xuất phương án tái sử dụng phần lớn chất thải rắn công nghiệp thông thường phát sinh để phục vụ quá trình sản xuất.
Hiện tại, bãi xỉ của FHS đã được điều chỉnh xây dựng trên diện tích chỉ còn 143 ha, phần diện tích còn lại của bãi xỉ đang được FHS hoàn thiện các thủ tục để chuyển đổi thành khu vực lưu giữ nguyên liệu sản xuất cho giai đoạn 2 của Dự án.
Bãi xỉ của FHS đang được thi công, xây dựng nhằm đảm bảo đáp ứng tiêu chuẩn bãi lưu giữ chất thải rắn thông thường theo TCXDVN 261:2001; xung quanh bãi được xây bờ đê kiên cố bằng đá khối cao khoảng 7 m, phía trong đê được phủ 02 lớp vải lọc theo đúng nội dung báo cáo ĐTM được phê duyệt; lòng bãi đã được khảo sát địa chất (khoan 19 lỗ vào các năm 2010, 2011) và xác định có lớp sét tự nhiên có độ dày trung bình là khoảng 10 m.
Bộ TN&MT đã yêu cầu FHS khẩn trương nghiên cứu, đề xuất phương án xây dựng, hoàn chỉnh bãi lưu giữ xỉ thải là chất thải rắn công nghiệp thông thường, gồm: Đảm bảo tiêu chuẩn chống thấm đối với đáy bãi; chống thẩm thấu mặt ngang; đảm bảo độ an toàn cao nhất có thể chống chịu được các biến động của tự nhiên như động đất và sóng thần. Trong tháng 8/2017, FHS sẽ tiếp tục khảo sát địa chất khu vực bãi lưu giữ xỉ và trình Bộ TN&MT xem xét, đánh giá.
Chưa lưu giữ tro xỉ ở bãi chứa xỉ lấn biển
Về tình hình phát sinh và quản lý chất thải rắn của FHS, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, trước khi Lò cao số 1 vận hành thử nghiệm (ngày 29/5/2017), chưa có hoạt động đổ thải ra bãi xỉ. Chất thải rắn thông thường và chất thải rắn nguy hại được chuyển giao cho các công ty có chức năng xử lý thực hiện xử lý.
Sau khi Lò cao số 1 và các hạng mục sau Lò cao vận hành, FHS có phát sinh một số loại chất thải rắn gồm xỉ hạt lò cao, xỉ thép, vật liệu chịu lửa, bùn và bụi. Với xỉ hạt lò cao, có thể dùng làm nguyên liệu sản xuất xi măng.
Trong thời gian chờ kết quả công bố hợp quy của Bộ Xây dựng (theo QCVN 16:2014/BXD – Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về sản phẩm, hàng hóa vật liệu xây dựng) để được bán ra thị trường trong nước, FHS đã hoàn thiện các thủ tục để xuất khẩu sản phẩm xỉ hạt ra nước ngoài. Dự kiến cuối tháng 8/2017 sẽ xuất khẩu chuyến đầu tiên ra nước ngoài với khối lượng là 23.000 tấn.
Với bùn, bụi thu hồi từ các hệ thống rửa khí lò cao và khí lò chuyển: Bộ TN&MT đã yêu cầu FHS phân định để quản lý theo quy định. Khi có kết quả là chất thải rắn công nghiệp thông thường, chất thải này sẽ được FHS tái sử dụng làm nguyên liệu trong sản xuất; trường hợp là chất thải nguy hại sẽ được chuyển giao cho đơn vị có chức năng xử lý theo quy định. Vật liệu chịu lửa được FHS phân định là chất thải thông thường; chất thải này được FHS tái chế, thu hồi kim loại.
Riêng với xỉ thép, đã được phân định là chất thải công nghiệp thông thường, đang được xử lý tại Trạm xử lý xỉ thép để thu hồi kim loại làm nguyên liệu cho lò chuyển, phần không thể sử dụng là khoảng 34.100 tấn/năm dự kiến sẽ lưu giữ an toàn tại bãi thải xỉ.
Tới đây, khi Bộ Xây dựng ban hành quy chuẩn sử dụng xỉ thép, xỉ lò cao làm vật liệu xây dựng thì cơ bản toàn bộ khối lượng xỉ thải của FHS sẽ được sử dụng để sản xuất vật liệu xây dựng theo quy định. Vì vậy, khối lượng phải lưu giữ tại bãi xỉ thải sẽ còn rất ít.
Bên cạnh đó, FHS đang tiếp tục phối hợp với các đơn vị tư vấn để nghiên cứu phương án phối trộn phần xỉ thép nêu trên cùng tro bay (của Nhà máy nhiệt điện) và một số loại phụ gia khác để làm vật liệu xây dựng. Hiện tại, FHS vẫn đang lưu giữ an toàn các loại chất thải rắn phát sinh trong các khu vực lưu giữ của Nhà máy theo yêu cầu của Bộ Tài nguyên và Môi trường, chưa lưu giữ trong bãi chứa xỉ lấn biển.
