Bệnh của tiệc tùng triền miên

Bệnh sẽ phát sinh sau khi ngốn nhiều thức ăn quá trong bữa tiệc

Một tuần bốn đám cưới, toàn những đám thân tình, gặp gỡ nhiều người quen ,vui vẻ... lại hết mình, thế là ... lại đau bụng.

Sau một năm  với bao nhiêu công việc, tổng kết cơ quan, nghiệm thu đề tài, họp ban chấp hành công đoàn... kỷ niệm ngày lễ, đón Tết dương lịch ...đều túy lúy, sau mỗi trận cái bụng đều phản ứng- đau âm ỉ, thật khó chịu.

Năm Con Gà sắp qua, bận thì bận cũng phải làm bữa tất niên cho ra trò chứ-. Theo lệ, "tất niên" thường là RTC(rượu  thịt chó), hơn nữa năm nay lại đón Năm Bính Tuất- RTC phải hoành tráng hơn là đằng khác.

Hẹn nhau đến nhà sàn RTC Nhật Tân, nào thì chả nướng thơm lừng, thịt luộc, dồi rán, nhựa mận sánh dẻo,nước sáo nóng  ...cùng với bún, mắm tôm dậy mùi, bánh đa nướng, rượu nếp hảo hạng... tất cả đều hấp dẫn, hào hứng.

Chỉ có điều, sau bữa RTC "tất niên" cái bụng phản ứng quyết liệt hơn: đến đêm nó đau dữ dội, có lúc nhói như bị dao đâm, rồi lại cồn cào, khó chịu...Cứ thế hết đợt này đỡ lại đến đợt khác, cái bụng hành hạ thân thể suốt đêm, vã mồ hôi, mệt lả. Hôm sau buộc phải đến viện và ...Bác sĩ kết luận- Viêm tuyến tụy

Tuyến tụy là gì?

Là một tuyến tạng mềm nằm phía sau khoang bụng trên, sau dạ dày. Tuyến tụy được chia thành 2 phần: phần đầu (qua tuyến tụy ống mật chảy vào ruột tá) và phần thân (phần này chạy theo xương sống, gần với thận trái và lá lách).Vì nằm phía sau khoang bụng trên nên các bệnh về tuyến tụy rất khó chuẩn đoán.

Tuyến tụy làm gì?

Tuyến tụy có hai chức năng chính:

· Tiết ra hàng loạt enzim giúp cho việc tiêu hóa thực phẩm. Các enzim này rất quan trọng trong quá trình tiêu hóa protein, đường bột và đặc biệt là chất béo. Ở đây một lượng lớn bicarbonate được sản xuất để trung hòa axit  do dạ dày tiết ra.

· Sản sinh hàng loạt hormone quan trọng để duy trì lượng đường bình thường trong máu. Một trong những hormone được biết đến nhiều nhất là insulin . Thiếu hormone insulin dẫn đến sự phát triển bệnh tiểu đường. Một hormone khác là glucagon giúp cho việc tăng lượng đường trong máu, và một số hormone khác kiểm soát các chức năng trong ruột.

Bệnh viêm tuyến tụy là gì?

 Bất kỳ một viêm nhiễm nào ở tụy đều gọi là viêm tuyến tụy. Viêm tụy cấp tính gây viêm tạng nặng và người bệnh có thể cảm thấy rất mệt mỏi.

Viêm tụy mãn tính có thể  phát triển từ những cơn viêm cấp lặp lại nhiều lần hoặc do các thương tổn khác ở tụy như sau:

Người ta cho rằng thương tổn tụy là do kết quả của việc thiếu các enzim tiêu hóa trong tụy và bắt đầu tự tiêu hại chính nó.

Chính quá trình này gây viêm, và khi đã viêm , việc hình thành sẹo làm xoắn, vặn tuyến tụy và lại gây nên những cơn viêm nhiễm tiếp theo. Và như vậy tiến triển một chu trình nguy hại.

Do tổn thương lâu ngày ở tụy, các enzim không được tiết đủ để tiêu hóa thực phẩm người bệnh bị gầy yếu, sụt cân và thường xuyên đi ngoài phân xanh với một lượng chất béo thừa.

Hơn nữa, do các tế bào sản sinh ra insulin bị tổn hại dễ dẫn đến sự phát triển của bệnh tiểu đường.

Điều gì gây ra bệnh viêm tuyến tụy?

Hai nguyên nguyên nhân thường gặp nhất là tắc ống dẫn mật và uống rượu nhiều trong thời gian dài.

Những nguyên nhân khác , bao gồm:do chấn thương hoặc phẫu thuật, lượng calxi cao trong máu,do di tật bẩm sinh ,có nang xơ,mỡ trong máu cao,trong một số trường hợp hiếm gặp khi dùng thuốc, nguyên nhân khác như: hư thận, viêm da mãn tính, các bệnh nhiễm trùng như quai bị, viêm gan A&B, nhiễm khuẩn salmonela hoặc bị bò cạp cắn.

Triệu chứng của viêm tuyến tụy mãn là gì?

Các triệu chứng rất khác nhau

Hầu hết bệnh nhân khi mắc bệnh đều bị đau ở nhiều giai đoạn. Có thể đau từ ít đến nhiều. Cơn đau có thể kéo dài vài giờ hoặc vài ngày và đôi khi cần thuốc giảm đau để đỡ đau.

Cơn đau thường nhói xuyên ra phía sau lưng hoặc lên phía ngực và đôi khi đỡ đau hơn  khi cong người về phía trước. Thường bệnh do ăn uống gây ra, và người bệnh sợ ăn.

Cơn đau cũng thường nhiều hơn vào ban đêm. Cơn đau thay đổi về tính chất, cồn cào day dứt, hoặc nhói như bị dao đâm, đau hoặc nóng rát, nhưng có xu hướng liên miên không ngớt và đau từng đợt. Đôi khi cơn đau tự khỏi nhưng bệnh vẫn tiến triển.

Cơ chế cơn đau vẫn chưa rõ. Hình như liên quan đến các hoạt động của tuyến tụy thường là do thực phẩm đặc biệt là những thức ăn béo bổ.

Một số bệnh nhân có thể bị nghẽn ống dẫn dịch tuyến tụy do sỏi và người ta cho rằng chính điều này đã gây áp lực trở lại tụy và làm hỏng cấu trúc tụy.

Rất khó chẩn đoán cơn đau và dễ nhầm với bệnh của các bộ phận khác ở khoang bụng hoặc ở khoang ngực dưới.

Cơn đau của viêm tuyến tụy cũng rất khó phân biệt với cơn đau gây bởi bệnh loét dạ dày, hội chứng kích ứng ruột, sỏi mật.

Tiểu đường là một triệu chứng thường gặp đối với một nửa số bệnh nhân bị viêm tuyến tụy mãn lâu ngày. Do tuyến tụy bị viêm lâu ngày gây xơ (sẹo) trong tụy, phá vỡ cấu trúc một số vùng của tụy và ảnh hưởng đến quá trình sản sinh insulin.

Thiếu insulin gây ra bệnh tiểu đường. Bệnh tiểu đường gây khát, hay đi tiểu và làm bệnh nhân gầy yếu sụt cân. Trong giai đoạn đầu của bệnh viêm tụy mãn có thể uống thuốc để chữa trị bệnh tiểu đường, nhưng đến giai đoạn sau insulin cần phải tiêm.

Bệnh tiêu chảy biểu hiện ở non một nửa số người bệnh. Bình thường  tất cả chất béo trong thức ăn được phân giải bởi các enzim từ tụy và ruột non, và sau đó chất béo được hấp thụ tại ruột non.

Với lượng enzim tiêu hóa bị giảm, chất béo không thể hấp thu hết được. Khi chất béo xuống đến ruột già, một phần được phân giải bởi các vi khuẩn ở ruột kết, sản sinh một số chất gây kích thích, làm tấy ruột kết và sinh bệnh tiêu chảy.

Phần chất béo chưa tiêu hóa được giữ nước trong chất thải làm cho phân xanh, lổn nhổn nhầy và rất khó tống ra ngoài. Đôi khi còn có thể nhìn rõ váng béo trong nước phân, mùi thối khẳm và đầy hơi rất khó chịu.

Sụt cân thường xảy ra đối với tất cả bệnh nhân bị viêm tụy mãn, do việc hấp thu năng lượng từ thức ăn không chuẩn và bệnh tiểu đường cũng góp phần làm cho người gầy đi. Thêm vào đó các bệnh nhân có thể sợ ăn vì ăn là bị đau. Suy nhược cũng thường gặp đối với bệnh nhân viêm tụy mãn, ăn không thấy ngon và dẫn đến sụt cân.

Chứng vàng da (khi người bệnh bắt đầu bị vàng da, vàng mắt) thường bị mắc ở 1/3 số bệnh nhân viêm tụy mãn. Do bị tổn thương ống mật, bộ phận dẫn mật từ gan vào ruột tá. Ống mật thường đi qua phần đầu trên của tụy.

Ở những người viêm tụy mãn lâu ngày các sẹo ở phần trên tụy làm hẹp ống mật. Mức độ hẹp ống mật khác nhau và thường gặp ở một nửa số bệnh nhân viêm tụy mãn, khi ống mật quá hẹp gây cản trở sự dẫn lưu mật từ gan vào ruột tá, dịch mật bị tràn ngược vào máu và gây vàng mắt vàng da cho người bệnh, phân xanh hơn(vì mật làm cho phân có màu nâu), nước tiểu trở nên xẫm màu(vì chứa nhiều dịch mật hơn bình thường).

Nôn mửa sau khi ăn là triệu chứng ít gặp hơn nhưng có thể xuất hiện vì những cơn đau quá mức. Cũng có thể vì loét hành tá tràng là bệnh thường đi đôi với viêm tụy mãn.

Thiếu vitamin và muối khoáng. Tiêu chảy lâu ngày với phân có chứa chất béo làm giảm lượng calxi, magie trong  máu, thêm vào đó một số vitamin như vitamin D&A không được hấp thu hết .

Chuẩn đoán bệnh thế nào?

Y học hiện đại có rất nhiều phương tiện với công nghệ cao để chuẩn đoán bệnh, các phương pháp như: siêu âm, thử máu, chụp X-quang, CT hoặc cộng hưởng từ... sẽ giúp bác sĩ của bạn phát hiện các bệnh về tụy một cách rõ ràng, xác định phác đồ điều trị đúng.

Xử lý thế nào khi bị viêm tuyến tụy?

Cần cho tụy được nghỉ ngơi và khỏi viêm.Có thể truyền tĩnh mạch để bổ sung dinh dưỡng, dùng kháng sinh, giảm đau, uống thêm enzim để giúp cho việc tiêu hóa thức ăn, insulin trong trường hợp có triệu chứng tiểu đường, thuốc giảm tiết dịch axit dạ dày...

Nhưng những điều bản thân bệnh nhân viêm tụy  nên nhớ là: phải kiêng rượu, nghỉ ngơi hay chỉ hoạt động nhẹ, ăn ít một( đối với thức ăn giàu đạm) hoặc nên nhịn ăn vài ngày(không ăn qua miệng)- khi bị viêm tụy cấp.