Chiều muộn, anh Lê Văn Vững, Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc xã Xuân Lương dẫn tôi lên quả đồi ven làng Xuân Lung, rồi bảo, trên đỉnh đồi có một báu vật của người Cao Lan ở đây.
“Đó là cây lim xanh cổ thụ nằm sừng sững trên đỉnh đồi. Từ lâu, các thế hệ người Cao Lan ở thôn Xuân Lung luôn bảo ban nhau gìn giữ báu vật này. Cây lim xanh này được nhiều người cao tuổi ở địa phương cũng như các nhà nghiên cứu khoa học cho rằng đã có hơn nghìn năm tuổi”, anh Vững tiết lộ.
 |
Cây lim xanh cổ thụ được người Cao Lan ở thôn Xuân Lung xem như báu vật |
Leo lên đỉnh đồi, trước mặt chúng tôi là một cây lim có chiều cao gần 50m, gốc cây khoảng 6 đến 7 người ôm. Theo các bậc cao niên nơi đây, từ khi sinh ra đã thấy cây lim xanh sừng sững uy nghi to lớn như hiện nay. Cây lim xanh được coi như tấm bình phong che chở cho cuộc sống của đồng bào dân tộc Cao Lan nơi đây.
 |
Cây lim xanh được người Cao Lan giữ gìn qua nhiều thế hệ |
Anh Vững cho biết thêm, cây lim xanh là địa điểm liên lạc của cuộc khởi nghĩa Yên Thế lừng danh, đồng thời là khu vực giáp ranh hoạt động cách mạng giữa huyện Yên Thế và tỉnh Thái Nguyên.
“Tại làng Xuân Lung, thực dân Pháp đã đánh phá dữ dội, cả làng bị cháy song cây lim xanh vẫn bình yên”, anh Vững chia sẻ.
 |
Gốc cây lim xanh to khoảng 6 -7 người ôm |
Năm 2016, Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đã công nhận cây lim xanh nghìn năm tuổi tại thôn Xuân Lung là Cây di sản Việt Nam. Hội đồng Cây di sản Việt Nam đánh giá đây là một trong số ít cây lim xanh cổ thụ nhất vùng rừng núi phía Bắc nước ta còn sót lại.
Lim xanh (tên khoa học Erythrophloeum fordii) là cây gỗ lớn, thân thẳng, tròn, gốc có bạnh nhỏ, vỏ màu nâu, cành non màu xanh lục là thực vật rừng thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm nhóm IIA
Cây lim xanh tại thôn Xuân Lung, có dáng trực thẳng, cao gần 50m, đứng sừng sững trên ngọn đồi cao, rễ ăn sâu vào lòng đất, gốc to sáu đến bảy người ôm, rễ chính nổi lên như mai rùa.
Đây là loài cây gỗ lớn, có giá trị quý hiếm, đứng thứ hai trong bộ tứ thiết mộc: Đinh, Lim, Sến, Táu. Việc bảo tồn cây gỗ lớn hơn 1.000 năm tuổi là cả quá trình kiên trì gìn giữ, bảo vệ của nhân dân địa phương.
