Bất tử

Mang tên Đoàn quân, nhưng không phải là đơn vị quân sự chính quy. Mà đó là thân nhân của những người lính từng tham gia cuộc chiến tranh Vệ quốc vĩ đại hơn 70 năm trước, nay mang theo ảnh chân dung, kỷ vật… của cha anh để cùng bước đi bên nhau trong một khối diễu hành.

Hôm qua, cả thế giới chứng kiến tường thuật Lễ diễu binh quy mô lớn bậc nhất trong lịch sử nước Nga.

Đặc biệt có sự tham dự của binh sĩ một số quốc gia trên thế giới. Khó diễn tả hết những ấn tượng của cuộc biểu dương lực lượng, từ những quân binh chủng hùng hậu đến phương tiện, vũ khí tối tân, trong đó có những vũ khí mới lần đầu xuất hiện của một cường quốc quân sự.

Nhưng, có lẽ chờ đợi và được nhắc đến nhiều hơn cả, đó là “Đoàn quân bất tử”. Mang tên Đoàn quân, nhưng không phải là đơn vị quân sự chính quy. Mà đó là thân nhân của những người lính từng tham gia cuộc chiến tranh Vệ quốc vĩ đại hơn 70 năm trước, nay mang theo ảnh chân dung, kỷ vật… của cha anh để cùng bước đi bên nhau trong một khối diễu hành. Chỉ trong 4 năm chiến đấu bảo vệ đất nước và nhân loại khỏi bị diệt chủng bởi thảm họa phát xít, không quên rằng liên bang Xô viết có đến 27 triệu người con ngã xuống… “Đoàn quân bất tử” từ vài năm trở lại đây đã trở thành một phong trào của người Nga không chỉ ở nước Nga mà còn tại nhiều quốc gia trên thế giới với những cuộc diễu hành bình dị mà xúc động. Không vũ khí tối tân, không quân phục rườm rà, trên tay họ chỉ có biểu tượng của nỗi đau, niềm tự hào và lòng biết ơn.

Nhiều quốc gia châu Âu dịp này cũng kỷ niệm ngày kết liễu thảm họa phát xít theo cách riêng tại đất nước mình. Đặt vòng hoa trên mộ chiến sĩ vô danh, thắp nến tưởng niệm những sinh linh trong đại thế chiến... Sức nóng của vấn đề Ukraine khiến cho đến thời điểm hiện tại các bên chưa thể ngồi lại được với nhau. Dù không khó để hiểu rằng đây là dịp vinh danh và tri ân cả nhân loại chống lại chủ nghĩa phát xít, cũng là lời nhắc nhở cảnh giác trước sự trỗi dậy đạn bom, khủng bố, hủy diệt. Chứ không hoàn toàn là chuyện riêng thuộc về một quốc gia, một thể chế nào.

Không chung một lễ kỷ niệm, cũng là điều bình thường. Nhưng quan trọng hơn, là việc xây dựng cơ chế hợp tác quốc tế về đảm bảo an ninh, an toàn, giải quyết bất ổn, xung đột trên thế giới, thì các bên không thể nhìn khác hướng. 

Những “Đoàn quân bất tử”, không chỉ của người Nga, mà còn của người Việt, người Ba Lan và nhiều dân tộc khác sẽ còn đi mãi trên mặt đất với nỗi đau, niềm tự hào và lòng biết ơn. Nhưng dưới mặt đất “Những người lính còn chưa yên nằm/ Tận mồ sâu họ vẫn lo đổ máu” (Kirill Kovalgi, Ngân Xuyên dịch). Nguy cơ, như bộ óc khổng lồ Albert Einstein tiên đoán: “Tôi không biết chiến tranh thế giới thứ 3 sẽ sử dụng vũ khí nào, nhưng tôi biết rằng chiến tranh thế giới thứ 4 sẽ sử dụng gậy gộc và đá !”.