Bảo tàng đồ cổ 'độc nhất vô nhị' ở Hà Nội

Được thành lập vào tháng 1/2019 với diện tích khoảng 150m2, “bảo tàng làng” phản ánh nét đẹp truyền thống văn hóa, phong tục tập quán của người dân Yên Mỹ.

Hầu hết các hiện vật đều gắn bó với cuộc sống lao động, sản xuất, chiến đấu của người dân trong vùng.

Theo bà Trần Thị Huệ (68 tuổi), người tự nguyện trông giữ bảo tàng làng, thời gian đầu việc tập hợp đồ cổ gặp nhiều khó khăn.

Lãnh đạo xã phải đến từng nhà kêu gọi, phát qua loa đài của làng để người dân biết tin. May mắn, dân làng đã ủng hộ, hồ hởi mang hiện vật đến nhà truyền thống quyên góp.

Được biết, trước đây nhà văn hóa của xã cỏ mọc nhiều, ít người qua lại. Nhưng hai năm nay, đây lại trở thành nơi được người dân trong làng đến thăm thường xuyên, từ các cụ già đến cháu nhỏ.

“Ngày nào cũng có người trong làng đến thăm, khi lại có các bé mầm non, tiểu học đi theo cô giáo để tìm hiểu về các hiện vật. Tôi ở đây trông nom cũng thấy vui, lúc nào có người đến là tôi giới thiệu, chia sẻ", bà Huệ niềm nở.

Hiện, bảo tàng làng lưu giữ hơn 300 kỷ vật cổ, nhiều hiện vật có thời gian trên 100 năm. Tại đây, dễ dàng bắt gặp những đồ dùng quen thuộc trong đời sống sinh hoạt, lao động hàng ngày: quang gánh, cối đá, kẻng, máy khâu, bát, giáo, mác…

Chiếc tù và bằng sừng trâu được sử dụng để thông báo mỗi khi đến giờ ra đồng.

Vỏ ốc để thổi báo động của người đi tuần nhằm mục đích bảo vệ nông sản.

Đồ dùng sinh hoạt từ thời ông cha để lại cho con cháu sau này, trong đó có cả những bát sứ tàu cổ cũng được người dân nhiệt tình tham gia quyên góp vào bảo tàng.

Chiếc xe Thống Nhất của cựu Chủ tịch UB hành chính xã Yên Mỹ - Nguyễn Văn Năm do Nhà nước bán phân phối thời kỳ 1957 -1960. Chiếc xe vẫn nguyên vẹn, có thể sử dụng, được gia đình đồng thuận góp đến bảo tàng.

Chia sẻ về đồ vật ấn tượng, bà Trần Thị Huệ chỉ ra chiếc cối đá trên bục cao. "Ngày xưa làng thường xay ngô làm bánh. Tôi nhớ đi làm ruộng về 11 -12h trưa mới bắt đầu đi xay ngô, cả làng có 2 - 3 cái cối. Xay vừa nặng, vừa mệt, tôi đã gần 70 tuổi giờ nhìn lại cối đá thấy bao nhiêu kỷ niệm."

Những chiếc mâm đồng thau nguyên chất được để ở một chiếc giá riêng biệt, bà Huệ chia sẻ: "Hồi trước nhà nào có được chiếc mâm đồng hay mâm gỗ thôi là khá giả lắm đấy, chứ những nhà bình thường chỉ có trải lá chuối làm thành mâm cơm thôi".

Chiếc mâm gỗ đã hao mòn theo thời gian, nhưng đó chính là nhân chứng cho một thời phát triển của làng Yên Mỹ xưa.

Chiếc chum sành còn nguyên núm, nắp đậy này ngày trước được dùng đựng gạo, gia đình ông Dạng (xóm 9) đem đến góp. Có người mang 5 triệu đồng đến mua nhưng ông ấy không bán.

Ngoài ra, bảo tàng còn là nơi giữ gìn đồ dùng của hai người anh hùng là Liệt sĩ Trần Văn Đức và Liệt sĩ Nguyễn Minh Tân, tất cả nhằm gợi nhớ về thời chiến đấu hào hùng của dân làng Yên Mỹ.

Mở cửa hàng ngày theo giờ hành chính, nhà truyền thống của làng lúc nào cũng chào đón người dân đến tham quan. Được bà Trần Thị Huệ nhiệt tình trông nom, quét dọn thường xuyên nên bảo tàng làng luôn sạch sẽ, đồ vật sắp xếp gọn gàng.

Đến thăm bảo tàng, nhiều hiện vật giờ chỉ có trong ký ức giờ lại hiện diện trực tiếp để được cầm, nắm và cảm nhận.

"Từ ý tưởng xây dựng của cựu Phó Chủ tịch đến việc tôi tự nguyện trông nom là mong có thể níu giữ giá trị truyền thống, giúp đời sau biết, hiểu, nhớ. Tôi hy vọng việc làm này, khơi dậy được niềm tự hào về làng Yên Mỹ trọng nghĩa tình, quá khứ", Bà Huệ nói.

Chia sẻ thêm về thành quả này, ông Trần Quang Khánh, Chủ tịch UBND xã Yên Mỹ, cho biết: “Là người con của miền quê giàu nét đẹp văn hóa truyền thống, với bản thân tôi những kỷ vật này đều in đậm dấu ấn về một làng quê Bắc Bộ trong tiềm thức. Sau khi nhà truyền thống hoàn thiện và đi vào hoạt động, thấy người dân ủng hộ nồng nhiệt nên chúng tôi rất phấn khởi”.

Cũng theo ông Khánh, do tình hình dịch covid – 19 diễn biến phức tạp, xã cũng chỉ đạo tạm thời dừng các hoạt động tham quan để hạn chế tập trung đông người. Thời gian tới, địa phương sẽ tiếp tục kêu gọi, sưu tập thêm để bảo tàng được phong phú. Đồng thời, đơn vị cũng mong muốn biến nơi này thành nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng của địa phương. Tất cả việc này nhằm để thế hệ trẻ tự hào về truyền thống lịch sử văn hóa của cha ông đi trước.

Các hiện vật được trưng bày đa dạng tại bảo tàng.

Người dân trong làng đã biến ngôi nhà toàn cỏ dại thành bảo tàng lưu giữ, trưng bày hiện vật độc đáo, "độc nhất vô nhị" với mong muốn tái hiện rõ nét, đậm chất quá trình hình thành và phát triển của xã Yên Mỹ.