Bằng mọi giá phải bảo vệ tài nguyên than

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải kiểm tra hoạt động khai thác than tại Quảng Ninh

Đây là cuộc họp quan trọng trong việc xác định những bước đi tiếp theo trong cuộc chiến chống than lậu, đặc biệt là trong việc đảm bảo an ninh năng lượng và ổn định tình hình quản lý, khai thác than tại vùng mỏ.

Đề nghị không cổ phần hóa các Cty khai thác than

Báo cáo với Phó Thủ tướng, lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh cho biết: Sau khi có chỉ đạo của Phó Thủ tướng, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Quảng Ninh đã nghiêm túc kiểm điểm và xử lý các sai phạm liên quan hoạt động khai thác, chế biến, vận chuyển và tiêu thụ than.

Ông Nguyễn Xuân Hòa - Tổng Giám đốc TKV - cho biết: Đến nay, các hợp đồng tiểu ngạch đã được chuyển xong sang hợp đồng chính ngạch. TKV đã và đang phối hợp tỉnh Quảng Ninh để thuê lại các phương tiện ngoài ngành than; lập kế hoạch thu mua than trôi nổi, gom nhặt từ người dân; điều chỉnh ranh giới các mỏ. Hiện, TKV đang khẩn trương hoàn thiện thủ tục xin cấp mới giấy phép hoạt động khoáng sản.

Đặc biệt, nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, TGĐ TKV đề nghị xem xét đưa than từ mặt hàng kinh doanh có điều kiện vào danh mục mặt hàng độc quyền Nhà nước và có cơ chế chính sách khuyến khích đầu tư phát triển sản xuất trong nước ở vùng than Đông Bắc, vùng than đồng bằng sông Hồng đến Côn Sơn. Đồng thời, TKV đề nghị tạm thời dừng cổ phần hoá các Cty khai thác than.

Về giá bán than, TKV đề nghị, do giá cả đầu vào tăng, thuế xuất khẩu than tăng (đầu năm là 10%, từ 16/6 là 20%) nên Chính phủ cần xem xét sớm nâng giá bán than cho 3 hộ lớn là giấy, xi măng và phân bón theo giá thị trường.

Riêng đối với điện, TKV cũng đề nghị sớm điều chỉnh giá bán than sát với thị trường, vì nhu cầu than cho sản xuất điện sẽ tăng đột biến trong giai đoạn 2011 - 2015 (cũng là thời điểm phải nhập khẩu than).

Để xảy ra khai thác than trái phép, chủ tịch và trưởng công an xã, phường bị kỷ luật

Tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đưa ra thông tin: “Tôi có nghe thông tin về một số hộ lớn mua than giá rẻ sau đó mang đi xuất khẩu. Thủ tướng cũng nói với tôi, yêu cầu Bộ Công an và các ngành chức năng sớm điều tra, làm rõ để xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm. Đề nghị trong tháng Bảy có báo kết quả điều tra và báo cáo Thủ tướng”.

Phó Thủ tướng nói tiếp: “Trực tiếp đi kiểm tra tôi thấy rất đau xót trước hiện tượng môi trường bị tàn phá, đường sá không được bảo vệ trong khi đã phải đổ bao nhiêu nghìn tỷ đồng vào đó. Tại các mỏ vẫn chưa làm đủ các đánh giá tác động môi trường… Rất nhiều vấn đề chúng ta phải làm trong thời gian tới”.

Về vấn đề này, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh Nguyễn Duy Hưng khẳng định chắc chắn là có hiện tượng này. “Trong số các tàu bị bắt giữ tại Vạn Gia vừa qua, chủ yếu là tàu chở than đi tiêu thụ trong nước nhưng thực chất là xuất khẩu trái phép kiếm lời” - Ông Hưng nói.

Đại diện Bộ CA cho biết: Đã xử lý rất nhiều đối tượng. Nhưng đó mới chỉ là “phần ngọn”. Bộ CA đang chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ phối hợp với CA Quảng Ninh tiếp tục điều tra, giải quyết “phần gốc”, xem xét xử lý trách nhiệm các cá nhân liên quan.

Thiếu tướng Nguyễn Hữu Tước - GĐ CA tỉnh Quảng Ninh bổ sung: “Chúng ta phải vừa xử lý nghiêm các đối tượng sai phạm vừa phải đảm bảo an ninh trật tự trên địa bàn”. Đến nay, CA tỉnh đã bắt giữ 1.044 vụ liên quan khai thác, chế biến, vận chuyển và tiêu thụ than; đã xử lý 785 vụ/779 đối tượng, phạt hành chính hơn 2,2 tỷ đồng. Đã thu khoảng 100 tỷ đồng từ phát mãi số than trái phép bị tịch thu.

Bổ sung thông tin, ông Vũ Đức Đam  - Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh - nói: “Chúng tôi vừa ra văn bản chỉ đạo ở xã/phường nào để xảy ra hiện tượng khai thác than trái phép thì sẽ kỷ luật Chủ tịch và Trưởng CA xã/phường đó ngay”.

Cũng theo ông Đam, vì than nằm trên địa bàn Quảng Ninh nên mong muốn các cơ quan chức năng nghiên cứu gắn hoạt động than với đời sống người dân đất mỏ nhiều hơn.

Ông Đam tâm sự: Có một thực tế, là xuất khẩu than tiểu ngạch lại được giá hơn bán chính ngạch. Đến lúc nào đó, nên chăng chúng ta nghiên cứu giải quyết vấn đề này sao cho có lợi nhất, miễn là chúng ta kiểm soát được nguồn gốc than.

“Còn một vấn đề nữa, thời gian vừa qua, chúng tôi có nhận được một số đơn của anh em công nhân phản ánh đời sống rất khó khăn, mặc dù tại các đơn vị đó lợi nhuận vẫn cao” – Ông Đam nói.

Ông Nguyễn Duy Hưng - Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh cho biết: “Rất may có sự chỉ đạo kịp thời của Ban Bí thư và Chính phủ nên đã xử lý được vấn đề nhức nhối nhất của Quảng Ninh bao năm qua”.

Phát biểu kết luận, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải nhấn mạnh: Vấn đề lộn xộn trong hoạt động than đã được Thủ tướng chỉ đạo trước khi sự việc xảy ra như thế này.

Thực ra, thời gian qua, cái mất (tài nguyên, môi trường, an ninh trật tự, cán bộ và lòng tin của nhân dân) của chúng ta lớn hơn nhiều, cái được chủ yếu là cho cá nhân. Sau khi vào cuộc, các cơ quan chức năng bước đầu đã giải quyết được cơ bản tình hình nhưng để duy trì thì cần nỗ lực, cố gắng hơn nữa.

Theo Phó Thủ tướng, từ năm 2013, chúng ta phải nhập khẩu than. Thế nhưng, nguồn nhập cũng rất khó khăn. Như vừa qua, TKV đi mua than đấu giá tới 88 USD/tấn, gấp đôi năm ngoái. Vì thế, bằng mọi giá chúng ta phải đảm bảo an ninh năng lượng nên xác định ngay là nguồn tài nguyên than vô cùng quý giá.

Tuy nhiên, hiện chúng ta đang đánh giá trữ lượng chưa chính xác, số liệu toàn trên giấy. Vì vậy, cần nghiên cứu, đánh giá trữ lượng thật chính xác để giữ nguồn năng lượng cho tương lai.

Phó Thủ tướng cho rằng: Giữ gìn trật tự bền vững trong hoạt động than phải được xác định là việc quan trọng nhất trong thời gian tới. Cùng đó, phải lập quy hoạch chi tiết, cụ thể để dễ quản lý... Yêu cầu Bộ CA sớm kết luận điều tra về các hành vi vi phạm trong quá trình tổ chức, quản lý và khai thác than thời gian qua để báo cáo Thủ tướng.