Trong chuỗi hoạt động của Những ngày văn học châu Âu, tác giả Alena Mornstajnova giao lưu với độc giả về cuốn tiểu thuyết Bác Hana. Bác Hana xoay quanh ba người phụ nữ phải vật lộn với những vấn đề thời bấy giờ tại thị trấn nhỏ Mezirící.
Câu chuyện về những người phụ nữ này được kể ở hai khoảng thời gian đan xen trong hai phần của cuốn sách.
Phần đầu tiên mô tả các sự kiện của dịch thương hàn ảnh hưởng đến cuộc sống của nhiều người dân trong thành phố vào những năm 1950. Trong phần này, câu chuyện tập trung vào hai nhân vật chính là Mira - cô bé mồ côi ở tuổi lên 9 sau khi bố mẹ và hai em chết vì dịch bệnh - và bác Hana là người phụ nữ lập dị và yếu ớt.
 |
Tác giả Alena Mornstajnova giao lưu với độc giả Việt về cuốn tiểu thuyết Bác Hana. Ảnh: Gia Linh. |
Phần thứ hai quay ngược thời gian và kể về sự khủng khiếp của nạn diệt chủng (thời kỳ Holocaust) trong Thế chiến II khi người Do Thái bị đàn áp và đày đến các trại tập trung. Đó là câu chuyện về Rosa - em gái của Hana và Hana.
Nữ nhà văn Alena Mornstajnova cho biết Bác Hana được viết dựa trên những nhân vật mẫu, sự kiện có thật. Ý tưởng ban đầu xuất phát từ mong muốn viết về thị trấn Mezirící - quê hương của tác giả.
 |
| Cuốn sách Bác Hana khắc họa số phận của người trải qua nạn diệt chủng, dịch bệnh với mặc cảm tội lỗi khi là người duy nhất sống sót. |
“Tôi muốn viết gì đó về quê hương. Nơi đó từng xảy ra đại dịch thương Hàn, nạn diệt chủng... Khi có ý tưởng tôi bắt tay vào nghiên cứu về dịch thương hàn, nạn diệt chủng và Thế chiến II, sau đó xây dựng các nhân vật mẫu”, nhà văn Alena Mornstajnova nói.
Nữ nhà văn cho rằng bác Hana phải là một người kỳ quặc, nhưng để tìm lý do khiến bà trở nên như vậy không đơn giản. Cuối cùng tác giả chọn nạn diệt chủng là căn nguyên.
 |
| Độc giả đặt ra nhiều câu hỏi về tác phẩm và hành trình sáng tác của nhà văn Alena. Ảnh: Gia Linh |
“Ở thị trấn của tôi thực sự đã có nhiều người Do Thái sinh sống. Nhưng rất lâu rồi không ai nhắc đến hay nhớ về họ. Sau Thế chiến II, nhiều người Do Thái đã không còn nhưng họ lại không được tưởng niệm. Mãi rất lâu sau đó (năm 2003), ở thị trấn của tôi mới có tượng đài. Những thông tin về nạn diệt chủng đã bị mai một và bị giấu đi. Tôi muốn viết về họ để các thế hệ sau để có thể hiểu, để họ không bị lãng quên”, bà Alena Mornstajnova nêu.
Nhà văn cũng lý giải tên Hana không chỉ là tên nhân vật chính, mà còn là cảm giác mà nhân vật ấy phải sống cùng. Cô ấy cảm thấy tội lỗi, cảm thấy hổ thẹn tủi nhục. Hana cảm thấy có lỗi vì là người duy nhất sống sót trong khi gia đình, người thân, bạn bè đều không còn sau nạn diệt chủng.
 |
| Tác giả Alena Mornstajnova ký tặng sách. Ảnh: Gia Linh. |
Khi mới phát hành, cuốn Bác Hana bán không được nhiều, những người mua sách đều biết đến bà từ trước. Sau đó một thời gian cuốn sách đã trở thành sách bán chạy nhất. Với dấu hiệu này, nhà văn Alena cho rằng cuốn sách được đón nhận ở Séc, dù đề cập đến nạn diệt chủng.
Giao lưu với độc giả Việt Nam, nữ nhà văn cũng giới thiệu đến khán giả về thị trấn quê hương - nơi các nhân vật của bà ra đời... Bà cũng tiết lộ cuốn sách đã được mua bản quyền và chuyển thể thành phim điện ảnh và sớm ra mắt trong thời gian tới.
Alena Mornstajnova sinh năm 1963, tốt nghiệp ngành ngôn ngữ Anh và ngôn ngữ Séc tại trường Đại học Ostrava, Cộng hòa Séc. Nhà văn Alena Mornstajnova trở thành tác giả bán chạy nhất tại Cộng hòa Séc.
Cuốn tiểu thuyết đầu tay của bà - Slepá Mapa được xuất bản năm 2013 và nối tiếp là một loạt các tác phẩm như Khách sạn nhỏ, Những năm im lặng, Tháng 11, Khu rừng trong ngôi nhà và Bác Hana (Hana) - mới ra mắt độc giả Việt Nam vào tháng 10/2023.
