Trong các cuộc họp báo trong khuôn khổ cuộc thi Hoa hậu Việt Nam 2018, khi đề cập đến mốc lịch sử đáng tự hào, bao giờ BTC cũng thận trọng nói thêm “30 năm cuộc thi Hoa hậu Việt Nam, tính cả các cuộc thi tiền thân”. Một sự thận trọng cần thiết trong một sự kiện luôn nhạy cảm và dễ thành thị phi, tuy nhiên, phải thấy là trong suốt hành trình dài lâu đó, cuộc thi luôn giữ và phát triển lên tầm cao hơn tinh thần và các tiêu chí, chuẩn mực của mình.
Ra đời trong Đổi mới
Tháng 11 năm 1988 - chẵn 35 năm Tiền Phong ra số đầu tiên, Báo tổ chức các hoạt động kỷ niệm rất lớn, cả một Hội báo Tiền Phong kéo dài 4 ngày. Ngày thứ 4 là cuộc thi Hoa hậu hội báo Tiền Phong, đến nay vẫn được coi là “cuộc thi hoa hậu đầu tiên của nước Việt Nam thống nhất”.
Mục đích của cuộc thi là tạo ra một sân chơi lành mạnh cho các bạn nữ đoàn viên, thanh niên, để các bạn thể hiện được vẻ đẹp, “cái tôi” của mình trước mọi người. Phải có tư duy cởi mở, đổi mới và mạnh bạo lắm mới dám nghĩ đến chuyện tổ chức một cuộc thi như vậy ở nước ta thời điểm cuối những năm 80. Rất may là Ban Bí thư T.Ư Đoàn khi ấy, đứng đầu là Bí thư thứ nhất Hà Quang Dự, ủng hộ, và Thành Đoàn Hà Nội là đơn vị đã phối hợp tích cực trong công tác tổ chức cuộc thi.
Trong một lần trò chuyện với tác giả mới đây nhất, nhà thơ Dương Xuân Nam (Dương Kỳ Anh) – nguyên TBT báo Tiền Phong, người đóng vai trò quyết định trong lần tổ chức cuộc thi đầu tiên đó và là Trưởng Ban Tổ chức, trưởng Ban Giám khảo 11 cuộc thi đầu tiên thổ lộ: “Hồi đó chưa có luật lệ, quy định gì về lĩnh vực này cả nên chúng tôi tổ chức mà không xin phép các cơ quan chức năng. Ban Giám khảo cũng chủ yếu là người trong báo, 4 người, giờ mỗi tôi còn sống, còn 3 người đã mất: hoạ sĩ Phan Kế An, nhà nhiếp ảnh Mai Nam (Trưởng ban Ảnh báo Tiền Phong khi đó) và nhà báo Nguyễn Văn Minh (Phó Tổng biên tập báo Tiền Phong khi đó). Thể thức cuộc thi thì học tập ở cuộc thi Hoa hậu thế giới tổ chức cùng năm qua một băng hình, thêm vào phần thi áo dài khẳng định tính dân tộc ”.
Sau cuộc thi mà trong đó Bùi Bích Phương đăng quang, dư luận rất chia rẽ. Người ủng hộ cũng nhiều mà người chê cũng lắm. Có những người phê cuộc thi rất dữ, trong đó có một số nhà lãnh đạo rất cao cấp. Nguyên Bí thư thứ nhất T.Ư Đoàn Hà Quang Dự kể phải đi cùng Tổng Biên tập Dương Xuân Nam lên “các cụ” để giải trình về việc tổ chức cuộc thi.
Việc “giải trình” rõ ràng là thành công nên 2 năm sau, năm 1990, cuộc thi lại được tổ chức với tên gọi thể hiện ngay bước trưởng thành: Hoa hậu Toàn quốc. 12 năm tiếp sau đó, đều đặn 2 năm một lần, đời sống văn hoá đất nước lại rộn ràng với cuộc thi mà nhiều tỉnh, thành Đoàn vào cuộc với hàng nghìn cô gái xinh đẹp tham gia, để đến năm 2002, trước quy mô và tầm vóc mà cuộc thi đạt được Bộ Văn hoá - Thông tin đồng ý cho cuộc thi mang tên Hoa hậu Việt Nam!
Đến nay, sau 30 năm cuộc thi đã trải dài khắp Bắc - Trung - Nam, góp phần giới thiệu, quảng bá vẻ đẹp thiên nhiên, con người, lịch sử, văn hoá, tiềm năng phát triển, nhất là về mặt du lịch của nhiều địa phương, tôn vinh sắc đẹp và các phẩm chất của phụ nữ Việt Nam.
Từ Hoa hậu toàn quốc…
Năm 1988, cuộc thi tổ chức tại Nhà văn hoá Thanh niên Hà Nội, Hoa hậu Bùi Bích Phương, Á hậu: Nguyễn Thu Mai. Sau cuộc thi, Bùi Bích Phương rất nỗ lực phấn đấu vươn lên. Chị tốt nghiệp thủ khoa của chương trình đào tạo Thạc sĩ tại Hàn Quốc năm 1999. Hiện chị đang làm cố vấn đầu tư cho một số tập đoàn kinh tế lớn và Quỹ Kinh doanh Vốn Nhà nước Hàn Quốc.
 |
Bùi Bích Phương - Hoa hậu đầu tiên.
Năm 1990, thủ đô Hà Nội là nơi tổ chức cuộc thi, đêm chung kết diễn ra tại Cung Văn hoá Hữu nghị Việt – Xô. Hoa hậu Nguyễn Diệu Hoa, Á hậu: Trần Vân Anh, Trần Thu Hằng. Nguyễn Diệu Hoa được nhiều người coi như một “Hoa hậu hạnh phúc”, chị có một gia đình yêu thương, thành thạo 5 thứ tiếng và đã tốt nghiệp thạc sĩ Quản trị kinh doanh tại Thái Lan năm 2007.
Năm 1992, sau rất nhiều khó khăn, cuộc thi cũng được chấp thuận cho tổ chức tại TP Hồ Chí Minh, đêm chung kết diễn ra tại Nhà thi đấu Phan Đình Phùng. Hoa hậu: Hà Kiều Anh, Á hậu: Vi Thị Đông, Nguyễn Minh Phương. Hà Kiều Anh đăng quang khi rất trẻ, mới 16 tuổi, nhưng sau đó khẳng định được mình và là một hoa hậu được nhiều người chú ý. Hiện chị đang có cuộc sống gia đình hạnh phúc và công việc yêu thích của mình.
Năm 1994, cuộc thi trở lại Thủ đô Hà Nội, đêm chung kết tổ chức tại Cung Văn hoá Hữu nghị Việt – Xô. Hoa hậu: Nguyễn Thu Thủy, Á hậu Tô Hương Lan, Trịnh Kim Chi. Hoa hậu Nguyễn Thu Thuỷ hiện là một doanh nhân khá thành đạt với chuỗi cửa hàng Spa tại Hà Nội. Điều thú vị là hậu cuộc thi cặp Á hậu khá nổi Tô Hương Lan với nhan sắc đặc biệt một thời và Trịnh Kim Chi phát triển thành công con đường nghệ thuật, trở thành nghệ sĩ ưu tú và năm 2016 ngồi ghế giám khảo cuộc thi Hoa hậu Việt Nam.
Hoa hậu Toàn quốc năm 1996 tiếp tục chọn Cung Văn hoá Hữu nghị ở Thủ đô. Hoa hậu: Nguyễn Thiên Nga, Á hậu: Vũ Minh Thuý, Đỗ Vân Anh. Nguyễn Thiên Nga tiếp tục con đường học tập và trở thành thạc sĩ ở Mỹ. Hiện chị cố vấn kinh doanh cho một trung tâm phát triển kinh tế ở Thung lũng điện tử tại Mỹ.
Cuộc thi năm 1998 lại được tổ chức tại TP Hồ Chí Minh. Hoa hậu: Nguyễn Thị Ngọc Khánh, Á hậu: Vũ Thị Thu, Ngô Thuý Hà. Nguyễn Thị Ngọc Khánh là một trong những hoa hậu có vẻ đẹp hiện đại nhất. Cô làm MC khá thành công trước khi sang sống tại Mỹ.
Năm 2000, cuộc thi tiếp tục ở TP Hồ Chí Minh. Hoa hậu: Phan Thu Ngân, Á hậu: Lê Thanh Nga, Nguyễn Ngọc Oanh. Phan Thu Ngân là hoa hậu kín tiếng nhất sau đăng quang. Sau khi lập gia đình, cô rút lui hoàn toàn khỏi các sự kiện và đời sống xã hội.
…lớn thành Hoa hậu Việt Nam
Năm 2002, không chỉ báo Tiền Phong mà lãnh đạo các cơ quan quản lý trực tiếp lĩnh vực cũng tích cực vận động cho Hoa hậu Toàn quốc được mang tên Hoa hậu Việt Nam do tầm vóc mà cuộc thi đã đạt được. Đêm chung kết Hoa hậu Việt Nam 2002 diễn ra ở Nhà thi đấu Phan Đình Phùng, TPHCM. Hoa hậu Phạm Thị Mai Phương, Á hậu: Bùi Thị Hoàng Oanh, Nguyễn Thị Mai Hương. Hoa hậu Mai Phương sau khi đăng quang được cử đại diện cho Việt Nam lần đầu tham gia cuộc thi sắc đẹp quốc tế uy tín nhất: Hoa hậu Thế giới. Hiện cô làm việc trong ngành Hải quan.
Hoa hậu Việt Nam 2004 lần đầu tiên rời hai “thành luỹ” của mình là Hà Nội và TPHCM để tổ chức ở đảo Tuần Châu, Quảng Ninh. Lần đầu tiên đêm chung kết được đưa ra ngoài trời với sân khấu hoành tráng mà phông là cả một vách núi. Cũng từ lần này trở đi, đêm chung kết mới được Đài TH Việt Nam truyền hình trực tiếp (trước đó là ghi hình phát lại). Hoa hậu: Nguyễn Thị Huyền, Á hậu: Trịnh Chân Chân, Nguyễn Thị Ngọc Bích. Nguyễn Thị Huyền được nhiều người cho là có vẻ đẹp thuần Việt nhất. Cô tốt nghiệp thạc sĩ Truyền thông tại Anh và hiện là giảng viên của Học viện Báo chí và Tuyên truyền.
Năm 2006, Hoa hậu Việt Nam tới Khánh Hoà, vòng Chung kết diễn ra tại Khu Vinpearl Nha Trang. Hoa hậu: Mai Phương Thuý, Á hậu: Lưu Bảo Anh, Lương Thị Ngọc Lan. Hoa hậu Mai Phương Thuý hiện là một doanh nhân thành đạt trên một số lĩnh vực, nhất là đầu tư tài chính.
Năm 2008, Chung kết Hoa hậu Việt Nam diễn ra tại Hội An, Quảng Nam. Hoa hậu Nguyễn Thị Thuỳ Dung, Á hậu: Phan Hoàng Minh Thư, Nguyễn Thuỵ Vân. Thuỳ Dung khá nổi một thời trên sàn diễn thời trang. Đặc biệt là Thuỵ Vân trở thành một trong những á hậu nổi tiếng nhất nhờ thành công ở vai trò một MC truyền hình.
 |
Một số Hoa hậu hội tụ dịp kỷ niệm 20 năm (2008). Từ trái sang: Diệu Hoa, Nguyễn Thị Huyền, Thu Thuỷ, Ngọc Khánh, Minh Phương.
Năm 2010, Vòng Chung kết trở lại đảo ngọc Tuần Châu với sân khấu hoành tráng nhất cho đến thời điểm đó. Hoa hậu: Đặng Thị Ngọc Hân, Á hậu: Vũ Thị Hoàng My, Đặng Thuỳ Trang. Hoa hậu Ngọc Hân khá nổi với vai trò là một MC và nhà thiết kế thời trang áo dài.
Năm 2012, Cung Tiên Sơn, TP Đà Nẵng trở thành nơi tổ chức đêm Chung kết cuộc thi Hoa hậu Việt Nam. Hoa hậu: Đặng Thu Thảo, Á hậu: Dương Tú Anh, Đỗ Hoàng Anh. Thu Thảo là hoa hậu được công chúng, đặc biệt là giới trẻ thừa nhận vẻ đẹp trong sáng và đặt cho biệt danh “thần tiên tỷ tỷ”.
Năm 2014, Hoa hậu Việt Nam đến cực Nam của Tổ quốc và đêm chung kết tổ chức tại Khu du lịch Vinpearl, Phú Quốc. Hoa hậu: Nguyễn Cao Kỳ Duyên, Á hậu: Nguyễn Trần Huyền My, Nguyễn Lâm Diễm Trang. Hoa hậu Kỳ Duyên có một số thành công trong biểu diễn thời trang. Các á hậu Huyền My, Diễm Trang là những gương mặt khá nổi bật trong làng thời trang hoặc MC.
Hoa hậu Việt Nam 2016 đưa vòng chung kết trở lại TPHCM, với đêm chung kết tại Nhà thi đấu Phú Thọ. Hoa hậu: Đỗ Mỹ Linh, Á hậu: Ngô Thanh Thanh Tú, Huỳnh Thị Thuỳ Dung. Lần đầu tiên Hoa hậu Việt Nam có một cuộc thi thành phần quy mô lớn: Người đẹp Nhân ái. Hoa hậu Đỗ Mỹ Linh đi thi Hoa hậu Thế giới 2017 và xuất sắc giành giải Hoa hậu Nhân ái. Cô cùng với các á hậu, nhất là Ngô Thanh Thanh Tú nổi bật với các hoạt động xã hội thiện nguyện hướng về cộng đồng.
Hoa hậu Việt Nam 2018 đang diễn ra với những hoạt động rộng khắp trên cả 3 miền đất nước với quy mô chưa từng có. Chung khảo Phía Bắc: Thị xã Cửa Lò, Nghệ An. Chung khảo phía Nam: Khu FLC Quy Nhơn, Bình Định.Vòng chung kết: Giai đoạn 1: Cocobay Đà Nẵng, Giai đoạn 2: TPHCM, Đêm chung kết 16/8, tại Nhà thi đấu Phú Thọ.
Sau 30 năm, cuộc thi có được cơ sở xã hội và sự ủng hộ rộng lớn, đã và đang lớn mạnh không ngừng và tiếp tục tiến mãi lên phía trước với sứ mệnh chính là sân chơi văn hoá cho nữ thanh niên Việt Nam, là nơi góp phần tôi luyện thêm và tôn vinh vẻ đẹp của phụ nữ Việt Nam. Không chỉ có vậy, nó còn tôn vinh và làm lan tỏa cả vẻ đẹp của đất nước, con người Việt Nam, văn hóa Việt Nam không chỉ trong nước mà ra cả thế giới.
