Dai dẳng ngập lụt
Mới đây, nhiều người dân, cử tri huyện Nam Đông kiến nghị đến HĐND tỉnh TT-Huế về việc hồ chứa Tả Trạch (thượng nguồn sông Hương) tích nước gây ngập đường làng, đường lâm sinh vào các khu sản xuất của bà con các xã. Theo phản ánh, việc tích nước của hồ Tả Trạch làm hàng trăm hecta đất trồng keo tràm, chuối, cao su của người dân các xã Hương Phú, Hương Sơn, Hương Xuân (huyện Nam Đông) bị ngập úng kéo dài.
Theo tìm hiểu của PV, cách đây khoảng 8 năm, thời điểm hồ Tả Trạch chuẩn bị tích nước đến ngưỡng cao trình cho phép, người dân thôn Phú Mậu (xã Hương Phú, Nam Đông) bắt đầu bước vào những tháng ngày lo lắng vì đường sá ngập lụt mỗi khi có mưa lớn. Trưởng thôn Phú Mậu hồi đó là ông Nguyễn Văn Thanh từng kêu than: “Hễ mưa cả ngày, thôn bị chia cắt đến ba hôm, mưa ba ngày thì tắc đường đến một tuần”. Năm đó, trong một lần mưa lớn làm nước dâng, có đến 6 học sinh đi trên đường qua ngầm tràn Ông Biên bị nước cuốn trôi cả xe lẫn người. Tuy không có thiệt hại về người, nhưng đó là điều đáng sợ đối với người dân Phú Mậu kể từ khi công trình hồ chứa nằm bên dưới tích nước. Thời gian trôi đi, vấn đề ngập lụt do tích nước hồ chứa thủy lợi lớn nhất nhì TT-Huế vẫn chưa được giải quyết triệt để.
Nhiều tuyến đường dân sinh, đường sản xuất tại Nam Đông bị ngập sâu khiến việc đi lại, làm ăn của người dân gặp khó khăn, học sinh gặp nguy hiểm khi đến trường. Theo dân địa phương, tình trạng ngập lụt tái diễn dữ dội từ tháng 9/2020 đến nay. Bà con cho hay, hàng năm đến cuối mùa mưa lũ, hồ Tả Trạch tích nước ở cao trình +45m (mức dâng bình thường) để phục vụ nước tưới cho vụ hè thu. Tuy nhiên, có thời điểm hồ chứa này lại tích nước cao hơn mức bình thường đến 1 mét.
Hồ chứa Tả Trạch có chức năng cắt lũ (dung tích phòng lũ 509,8 triệu m3), cấp nước thủy lợi và điều tiết môi trường cho hạ du, nhưng lâu nay lại là nỗi lo ngập lụt của người dân vùng cao huyện Nam Đông khi công trình tích nước.
Ông Nguyễn Văn Dích (xã Hương Phú) phản ánh, nhiều diện tích rừng trồng của gia đình ngâm lâu trong nước, bị ngập chết do hồ chứa tích nước. Đường sá ngập lụt khiến gia đình không thể thu hoạch, tận thu gỗ đối với nhiều hecta cây cao su bị gãy đổ sau bão số 9 hồi năm ngoái. Sau 8 năm kể từ những lo ngại, cảnh báo đầu tiên về ngập lụt đường sá ở thôn Phú Mậu (xã Hương Phú), việc khắc phục những khó khăn, nguy hiểm trong đi lại học hành của người dân, học sinh đến nay vẫn chưa được giải quyết triệt để. Theo lãnh đạo UBND xã Hương Phú, nhiều gia đình không còn cách nào khác là phải chở con đi đường vòng dài hơn 4km để đến trường, thay vì chỉ vài trăm mét. Việc này cũng khiến một số em học sinh ở Phú Mậu có nguy cơ phải nghỉ họcvì đi lại nguy hiểm.
Qua thống kê sơ bộ, hiện địa bàn xã Hương Phú (Nam Đông) có hơn 240 hộ dân bị ảnh hưởng đất ở, đất vườn và đất trồng rừng sản xuất bởi việc tích nước hồ cao hơn mức bình thường. Những trường hợp bị ảnh hưởng này vẫn chưa được đền bù. Ông Nguyễn Nguyên (xã Hương Phú) phản ánh, hồ Tả Trạch tích nước cao gây ngập đất sản xuất, khiến kinh tế gia đình ông gặp khó khăn. Gia đình ông có 4 thửa đất (gồm đất ở, đất nuôi sản xuất) đều nằm dưới cột mốc mức dâng +53m. Đơn thư kêu cứu của gia đình ông Nguyễn đã gửi đi nhiều tháng nay.
Vướng mắc
Ông Trần Quốc Phụng, Chủ tịch UBND huyện Nam Đông, nhìn nhận: “Khi hồ Tả Trạch đi vào hoạt động, có một số diện tích đất của bà con bị ngập nước. Do điều kiện trước đây khảo sát và đền bù chưa hết, các chốt nước chưa xác định cụ thể rõ ràng, nên một số diện tích đất của dân đến nay vẫn còn vướng mắc trong giải quyết”.
Trước phản ánh của dân, UBND tỉnh TT-Huế đã chỉ đạo Sở NN&PTNT phối hợp Ban Chỉ huy PCTT&TKCN tỉnh, Cty TNHH MTV Khai thác Thủy lợi Tả Trạch, UBND huyện Nam Đông, chính quyền các địa phương tiến hành kiểm tra và yêu cầu chủ hồ đập điều tiết lưu lượng về hạ du để hạ mực nước hồ Tả Trạch xuống cao trình dưới +45m. UBND tỉnh TT-Huế cũng đã phân bổ kinh phí khắc phục hậu quả thiên tai, giao UBND huyện Nam Đông lập thủ tục đầu tư xây dựng, nâng cao trình các ngầm tràn tại xã Hương Phú, nhằm bảo đảm đi lại cho bà con.
Đối với đất sản xuất trên cao trình mực nước dâng bình thường (+45m) bị ngập nước, UBND tỉnh TT-Huế đề nghị Cty Khai thác Thủy lợi Tả Trạch phối hợp chính quyền địa phương khảo sát, lập phương án, dự trù kinh phí đền bù từ cao trình +45m đến cao trình mực nước lũ thiết kế (+50m) và cao trình mực nước lũ kiểm tra (+53,07m).
