Theo PGS Nguyễn Thị Liên Hương, hướng dẫn nhằm mục tiêu, hạn chế đến mức thấp nhất các ca mắc, tử vong do COVID-19; bảo vệ tối đa sức khỏe, tính mạng người dân; khôi phục và phát triển kinh tế xã hội trong điều kiện thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19.
Hướng dẫn được xây dựng căn cứ trên hướng dẫn của Tổ chức Y tế thế giới, kinh nghiệm và lộ trình mở cửa của gần 40 nước; thực tiễn và quy định phòng, chống dịch tại Việt Nam và tiếp thu ý kiến góp ý của các nhà khoa học, chuyên gia, các bộ, ban, ngành, các địa phương và doanh nghiệp.
“Dự thảo hướng dẫn sẽ cho phép nhiều hoạt động được thực hiện kể cả khi có dịch. Thích ứng an toàn có nghĩa là chúng ta không theo đuổi mục tiêu không có ca mắc COVID-19 mà chấp nhận có số ca mắc nhất định trong cộng đồng nhưng phải đảm bảo an toàn tính mạng người dân và tiếp tục các hoạt động phát triển kinh tế xã hội, hoạt động sinh hoạt của người dân”, PGS. Hương cho hay.
Tuy nhiên, theo lãnh đạo Cục Quản lý Môi trường y tế, cần duy trì và tăng cường triển khai các biện pháp phòng chống dịch để kiểm soát hiệu quả dịch bệnh và điều chỉnh linh hoạt với thực tiễn. Cùng với đó các trường hợp mắc trong cộng đồng vẫn cần phải phát hiện sớm, khoanh vùng ở phạm vi hẹp nhất có thể, cách ly, điều trị kịp thời. Những trường hợp F1 cần được cách ly phù hợp để ngăn chặn nguồn lây nhiễm.
Năm chỉ số đánh giá
Dự thảo hướng dẫn có 5 chỉ số, điều kiện khả thi để triển khai tại cấp xã phường cơ bản, gồm: 3 chỉ số nền, bắt buộc, nhằm giảm tỉ lệ tử vong cũng như đảm bảo cho hệ thống y tế có thể sẵn sàng đáp ứng ở mức độ dịch cao nhất và 2 chỉ số phân loại cấp độ dịch.
Cụ thể, chỉ số 1 với 80% người trên 50 tuổi được tiêm đủ liều vắc-xin COVID-19. Hiện nay tại Việt Nam tỉ lệ tử vong ở người trên 50 tuổi cao nhất, vì vậy cần tập trung tiêm vắc-xin cho đối tượng này để giảm số tử vong. Đây là tiêu chí thể hiện rõ mục đích bảo vệ người cao tuổi, có bệnh lý nền giảm nguy cơ nhiễm bệnh, trở nặng, nhập viện và tử vong.
Theo ước tính, người trên 50 tuổi có nguy cơ tử vong cao nhất, chiếm hơn 81% tổng số ca tử vong vì COVID-19. Vì vậy, chỉ số này làm rõ định hướng “sống chung an toàn” với dịch COVID-19.
Chỉ số 2 là 100% trạm y tế xã, phường, thị trấn có 2 bình ôxy và 100% huyện xây dựng kế hoạch thiết lập trạm y tế lưu động. Theo Bộ Y tế, đa số ca mắc sẽ không có triệu chứng hoặc có triệu chứng nhẹ cần được ngành Y tế hướng dẫn để chăm sóc tại nhà hoặc tại các cơ sở y tế cấp xã…
Tuy nhiên, nếu công tác chăm sóc, điều trị tại tuyến này không tốt thì tỉ lệ nhập viện cao và cơ hội cứu chữa sẽ khó khăn. Vì vậy, các phương án về ôxy y tế, các trạm y tế lưu động ở tuyến cơ sở là rất quan trọng. Ngoài ra, các tỉnh có khu công nghiệp, khu kinh tế, khu chế xuất cần có phương án thiết lập trạm y tế lưu động để sẵn sàng ứng phó khi dịch bùng phát.
Chỉ số 3 là tỉnh, thành phố có kế hoạch thiết lập cơ sở thu dung, điều trị COVID-19 theo mô hình tháp 3 tầng; bảo đảm tối thiểu 2% số giường hồi sức cấp cứu (ICU) trên tổng số ca bệnh theo dự báo tình hình dịch địa phương ở cấp độ 4 tại các cơ sở y tế của tỉnh/thành phố. Chỉ số này nhằm đảm bảo hệ thống y tế luôn sẵn sàng đáp ứng ở cấp độ dịch cao nhất để giảm các trường hợp nặng và tử vong ở 3 tầng điều trị.
Chỉ số 4 yêu cầu số ca mắc mới tại cộng đồng/100.000 dân/tuần. Theo Tổ chức Y tế thế giới, đây là chỉ số quan trọng, trực tiếp đánh giá mức độ lây nhiễm trong cộng đồng. Ca mắc tăng nhanh có thể phát sinh thêm các ca mắc khác và tỉ lệ người bệnh trở nặng, tử vong đều có thể tăng theo.
Chỉ số 5 là tỉ lệ người trên 18 tuổi được tiêm ít nhất 1 liều vắc-xin phòng COVID-19. Ở chỉ số cuối cùng này chia làm 2 mức: dưới 70% và từ 70% trở lên người trên 18 tuổi được tiêm ít nhất 1 liều vắc-xin.
“Về phía người dân vẫn cần tuân thủ nguyên tắc 5K. Nếu không tiếp tục thực hiện các biện pháp này thì việc mở cửa không có kiểm soát sẽ gây ra hệ luỵ rất lớn đối với sức khoẻ và tính mạng của người dân, có nguy cơ làm tăng tỉ lệ tử vong”.
PGS.TS Nguyễn Thị Liên Hương,
Cục trưởng Cục Quản lý Môi trường y tế (Bộ Y tế)
Bà Nguyễn Thị Liên Hương cho biết thêm, căn cứ vào các chỉ số này để phân loại các cấp độ dịch, gồm 4 cấp: cấp 1 (nguy cơ thấp- bình thường mới, tương ứng với màu xanh); cấp 2 (nguy cơ trung bình tương ứng với màu vàng); cấp 3 (nguy cơ cao tương ứng với màu cam); cấp 4 (nguy cơ rất cao tương ứng với màu đỏ).
Theo đó, chỉ số bắt buộc áp dụng nếu không đạt được trên 80% người trên 50 tuổi được tiêm đủ liều vắc-xin, phải tăng lên 1 cấp độ dịch (trừ khi đang ở cấp độ 4 hoặc địa bàn không có ca mắc).
Hiện dự thảo hướng dẫn “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19” đang được lấy ý kiến. Trên tinh thần tiếp thu, Bộ Y tế sẽ sớm hoàn chỉnh trình Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch COVID-19 ban hành theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
