Để trả lời cho câu hỏi virus corona đến từ đâu, các nhà khoa học đã nghiên cứu vật liệu di truyền và lịch sử tiến hóa của virus. Việc tìm hiểu về sinh thái học một số loài động vật có thể lây truyền virus cho người cũng rất có ích.
Khoảng 60% các bệnh truyền nhiễm và 75% các bạn bệnh mới nổi và tái nổi hiện nay là do động vật lây sang người. Trong đó SARS-COV-2 là một trong 7 chủng mới nhất của virus corona, tất cả 7 chủng đều có nguồn gốc động vật, có thể là dơi, chuột nhắt hoặc vật nuôi. Trong đó, dơi là nguồn lây của một số đại dịch gần đây như Ebola, SARS năm 2003…
 |
Cấu trúc chung của các loài virus corona.
Bộ gen của SARS-COV-2 đã được giải mã và được chia sẻ rộng rãi cho hàng ngàn nhà khoa học trên thế giới. Nếu virus có bất kỳ sự biến đổi gen nào do con người thì sẽ để lại những dấu hiệu trong dữ liệu gen của nó. Những dấu hiệu đó có thể là bộ gen của virus được tái tạo dựa trên xương sống là bộ gen của một loài đã tồn tại, một số yếu tố di truyền được chèn vào hoặc xóa bỏ. Khi các nhà khoa học nghiên cứu dữ liệu di truyền của SARS-COV-2, họ không phát hiện ra điều gì trong những dấu hiệu đó.
Bộ gen của SARS-COV-2 tương tự như các loài virus corona khác. Những khác biệt giữa SARS-COV-2 với các “anh chị em” của mình là chúng có một loại protein tăng đột biến có thể liên kết với ACE2, một loại protein có trên bề mặt tế bào người. Điều này cho phép virus xâm nhập và lây nhiễm cho nhiều cơ quan trong cơ thể người. Điều khác biệt này chỉ thể hiện sự tiến hóa thường thấy ở các loài virus.
Các nhà khoa học cũng đưa ra giả thuyết SARD-COV-2 có nguồn gốc từ loài dơi ở Vũ Hán. Họ tìm ra được một virus khác trong “gia đình” corona có tên là RaTG13, virus này được tìm thấy trong các cá thể dơi ở Vũ Hán và có bộ gen giống SARD-COV-2 đến 96%. Thực tế, cả dơi và virus đang bắt buộc phải tham gia vào một cuộc “chạy đua vũ trang”, khi mà dơi có gắng tăng cường hệ miễn dịch để loại bỏ virus còn virus phải cố gắng tồn tại được trên dơi. Từ đó, virus phải cố gắng tiến hóa và có thể tạo ra loài mới.
Trong thời gian gần đây, môi trường sống của các loài động vật hoang dã bị thu hẹp khiến chúng bị suy giảm về số lượng. Nhiều loài virus vốn có đời sống ký sinh trên động vật bị “mất nhà cửa”, vì thế chúng phải tìm đường lây nhiễm sang người. Cùng với đó, con người đang có thói quen tiêu thụ thịt động hoang dã, tạo điều kiện cho các virus lây nhiễm. Có thể nói, đại dịch COVID-19 chính là bài học cảnh tỉnh con người trong thế kỷ 21.
